Skice Historike Mbi Malin E Zi Sipas Traditave Gojore Shqiptare

Vepra është shkruajtur në vitin 1872 në gjuhën frënge po në gjuhën shqipe vjen për herë të parë,
Libri i kushtohet historisë së Malit të Zi, por, siç dihet, fatet historike të popullsisë malazeze, për kohën, kanë qenë të ndërthurura me fatet e popullsisë shqiptare fqinje me të, sidomos, me popullsinë e qytetit të Shkodrës e të rrethinave të saj dhe të viseveve të tjera shqiptare që sot ndodhen brenda kufijve të Malit të Zi.
Madje në shumicën e ngjarjeve historike që trajtohen në të, marrin pjesë malazezët dhe shqiptarët. Prandaj besojmë se botimi i këtij libri është me interes për historinë e të dy vendeve gjatë sundimit të Perandorisë Osmane. Në këtë botim Pashko Vasa u jep mjaft vend revoltave dhe kryengritjeve dhe popullsisë malazeze për pavarësi. Autori në librin e tij evidenton dhe shpjegon në mënyrë shteruese se shkaku i armiqësive dhe gjakderdhjeve të shumta midis shqiptarëve dhe malazezëve kanë ardhur edhe si rrezultat i çetave të malazezëve të cilët kryenin akte dhune dhe grabitje në tokat shqiptare.Një pjesë e konsiderueshme e këtyre ngjarjeve kanë qenë “bashkëkohëse” të Pashko Vasës çka e bëjnë atë të jetë përtej së vërtetës në pasqyrimin e ngjarjeve dhe mardhëniet midis shqiptarëve dhe malazezëve.
Në libër një vend të konsiderueshëm zë edhe pjesa e sundimtarëve të qytetit të Shkodrës dhe të rrethinave të saj, bushatlinjëve dhe pashallarëve të tjerë, karakteristikat e këtyre pashallarëve dhe mardhënieve të tyre, nga një anë me Portën e Lartë, dhe, nga ana tjetër, me malazezët.
Në libër Pashko Vasa evidenton se ka mjaft gjëra të përbashkëta në historinë e këtyre dy popujve në aspektin e përpjekjeve të tyre për të ruajtur pavarësinë dhe për të qeverrisur sipas traditave kanunore e zakoneve të tyre.