Mbi Shqiptaret Kerkime Dhe Mendime

Duhet ngulitur fort në mendje emri Vinçenc Dorsa,
një shqiptar ndër më të shquarit, ndaj dhe ndoshta pak i njohur; duhet mund për të kuptuar një tru gjenial, ndër më gjenialët e Rilindjes Kombëtare. Veprat e tij janë mirëfilli kërkime dhe studime shkencore. Por kryevepra e tij, që për herë të parë vjen në shqip, është "Mbi shqiptarët, kërkime dhe mendime". Vetëm 24 vjeç në 1847-n e largët, Dorsa jo vetëm përjetësoi dhe i ngriti "një monument kombit të tij", por ishte i vetmi rilindës shqiptar që në ato vite epokale për njerëzimin (1847-1848) dhe sidomos për Evropën, që u pushtua me ritëm nga revolucionet, bashkoi penën, shpresën dhe historinë e ndritur të shqiptarëve me historinë dhe ndryshimet që kishin përfshirë të gjithë popujt e tjerë. Sot e kësaj dite, evropianët dhe italianët, sidomos, kur duan të shprehen për revolucione ose ndryshime rrënjësore qeverisëse dhe kombëtare, thonë se "è successo un '48" (ndodhi një '48).