Dashuria Ne Koherat E Koleres

“Ishte e pashmangshme…” Kështu nis rrëfimi i kësaj historie në brigjet Karaibe të Amerikës së Jugut – një histori që vjen nga fundi i shekullit të nëntëmbëdhjetë deri në dhjetëvjeçarët e parë të shekullit XX, e që ndjek jetën e tre vetave me fatet e ndërthurura të tyre. Megjithatë, në fillim asgjë nuk duket e pashmangshme, sepse ky është rrëfim për një dashuri të pashpërblyer, më saktë, për një dëshmi prej pesëdhjetë vjetësh, nëntë muajsh dhe katër ditësh. Sepse kaq i është dashur Florentino Arizës të presë për t’i shprehur, edhe një herë tjetër, dashurinë e tij të pashuar Fermina Dazës, me të cilën kishte rënë në dashuri, dhe që e kishte bërë të vetën shumë vite më parë. Veçse, qe hiri i tij i mbrapshtë që këtë shprehje të dashurisë ai e bëri në funeralin e bashkëshortit të saj, njërit prej burrave më të shquar të kohës së tij, mbrojtës e përkrahës i arteve, profesor i mirënjohur në mjekësi dhe njeriu që qe në krye të fushatës kundër epidemisë së kolerës që pati rrënuar vendin. E tronditur nga fjala e guximshme e Florentinos, Fermina e nxjerr jashtë shtëpisë.
Por nuk është veçse fillimi. Me dorën e sigurt, humorin dhe urtësinë e mençurinë e rrallë të një mjeshtri të prozës, García Márquez-i i zbret ata (dhe lexuesin) në kohë, në ato ditë të para kur qenë njohur, dëshmuar dhe detyruar për t’u ndarë. Ai rrëfen si marrin rrugë krejt të ndryshme nga njëri-tjetri – Florentino me poezinë e tij, me daljen në krye të vendit në punën e tij, dhe (megjithë përkushtimin ndaj Fermina Dazës) në vardisjen e vazhdueshme prej femrave. Lexuesi sheh sesi Ferminës i vjen rrotull beqari më i pëlqyer i kohës së vet, Doktor Juvenal Urbino de la Calle; si martohen këta të dy; si përjetojnë gjithë ngjarjet dhe emocionet – muajin e mjaltit, pasionin, pabesitë e vogla, ndarjen, besimin dhe aventurat – të gjitha këto pjesë e periudhës së gjatë e të fuqishme të martesës. Dhe pastaj, në atë pikë, që mund të duket si dita e mbrame e jetës së tyre, Fermina Daza dhe Florentino Ariza puqen bashkë edhe një herë tjetër, në një takim, përfundimi i të cilit është aq fatal e aq emocionalisht me ankth.