Ne

Evgenij Ivanoviç Zamjatin (1884-1937) është njëri ndër klasikët e modernitetit letrar të shekullit XX, jo vetëm në Rusi, por në mbarë botën. Nëse mendohesh, pa e shtrembëruar shpirtin, se cili prej shkrimtarëve më të mëdhenj rusë është themelues i një zhanri të ri në traditën botërore, atëherë gjendesh në vështirësi për të dhënë një përgjigje të saktë. Kë të quash? Pushkinin me zhanrin e romanit në vargje? Gogolin me poemën në prozë? Dostojevskin me romanin e tij polifonik? Leskovin me rrëfimin e tij paravolik? Mund të quash fare mirë Andrej Platonovin me prozën e tij antiutopike, por me gojë plot e pa mëdyshje ia vlen të ndalesh vetëm tek Evgenij Zamjatini me romanin “Ne”. Sepse ata që kanë lexuar tashmë veprat e zhanrit të antiutopisë (utopia e keqe, ose në shkencën e letërsisë angleze – distopia), romanin “1984” të Oruellit apo “Më e mira e botëve” të Haksllit, nuk e dinë se pioner e themelues i këtij zhanri është Evgenij Zamjatini dhe se gjithçka zë fill te romani i tij “Ne”, shkruar në Rusi në 1920, përkthyer e botuar së pari në anglisht në 1924, ndërsa në gjuhën amtare ky roman u lejua të botohej vetëm në vitin 1988!
– nga parathënia e përkthyesit Agron Tufa
"E pata lexuar romanin e jashtëzakonshëm të Zamjatinit, NE, vetëm në të nëntëdhjetat. Nuk e di si ndodhi që nuk e kam lexuar një nga distopitë më të rëndësishme të shekullit XX, që ndikoi drejtpërsëdrejti tek Oruelli dhe 1984-shi i famshëm i tij, i cili pastaj ndikoi tek unë. Kur më në fund e lexova, u mrekullova!”
- Margaret Atwood